Voor de beste ervaring schakelt u JavaScript in en gebruikt u een moderne browser!
Je gebruikt een niet-ondersteunde browser. Deze site kan er anders uitzien dan je verwacht.

In de geschiedenis van de aarde is er vermoedelijk vijf keer eerder een massa-extinctie geweest. De laatste keer - 66 miljoen jaar geleden - verdween 70% van alle biologische diversiteit, waaronder de dinosauriërs. De huidige uitsterf-golf wordt echter niet veroorzaakt door een meteoriet of geologische kracht, maar door een organisme: wijzelf. 

Met hulp van de honours- studenten is er een korte video- impressie gemaakt van de excursie met O'Hanlon door het Natural History Museum.

Wetenschap geïnspireerd door religie

Tijdens zijn bezoek in de Artis bibliotheek neemt O’Hanlon je mee op reis naar de 18e en 19e eeuw aan de hand van de prenten van oude natuur- historische encyclopedieën. O’Hanlon geeft een soort retrospectief op de ontwikkeling van de ideeën van Cuvier en Darwin en de ontwikkeling van kennis rondom het uitsterven en evolueren van soorten. Volgens O’Hanlon was het moeilijk om in die tijd de wetenschap los te zien van religie. De wetenschap werd in die tijd zelfs geïnspireerd door de geloofsbeleving van deze mannen zelf. Daarnaast stond Engeland aan het begin van zijn Industriële Revolutie die niet alleen een impact had op  de ontwikkeling van de economie maar ook belangrijke vondsten bracht in het preciezer kunnen bepalen van de tijdsperiode van de herkomst van bepaalde fossielen.

De Industriële Revolutie

Door de opkomende handel en daarmee gepaarde distributie werden er kanalen in Engeland gegraven waardoor er een beter begrip ontstond over de verschillende aardlagen en het soort sediment dat er in een bepaalde tijd is gevormd die weer zijn terug te herleiden aan bijvoorbeeld bepaalde diepzee organismen, zoals schelpen, gevonden in de Alpen. O’Hanlon legt hij uit welke verklaringen er kunnen zijn voor de ‘gaps’ die ontstaan bij het ontstaan, uitsterven of evalueren van een bepaald organisme of ras. Sinds de Industriële Revolutie bepaalt de mens veelal de veranderingen in de natuur en daardoor het uitsterven van bepaalde plantsoorten en dieren. Miljoenen jaren geleden was het waarschijnlijk een komen en gaan aan natuurrampen waardoor hele variaties aan soorten in één klap zijn weggevaagd van onze planeet en sommigen het hebben overleefd. Dit is volgens O’Hanlon een mogelijke uitleg van de hiaten in de ontwikkeling van bepaalde soorten.

God’s Jokes

‘Bij het vinden van grote dinosaurus botten werd niet afgeweken van het idee dat dit ‘God’s Creation’ of misschien eerder ‘God’s Jokes’ waren, want waar stamden deze enorme botten in godsnaam vandaan? Als goede katholiek hoor je dit verder niet te onderzoeken, maar met grote dank aan het protestantisme, die het onderzoeken van de creaties van god heel anders zag, gebeurde dit vooral vanuit de verwondering voor ‘zijn’ werk. Zo ook de verlichte denker en president van de USA  ‘Jefferson’. Hoewel velen denken dat hij zijn mankrachten de opdracht gaf richting de Rocky Mountains te trekken om territoriale redenen, geeft O’Hanlon aan dat zijn motivatie van godsdienstige aard geweest moet zijn, gezien zijn aantekeningen in zijn dagboek. Jefferson dacht achter de bergen van de Rocky’s ‘God’s creations’ vredig samenlevend terug te vinden.’

‘Uiteindelijk leidde deze expeditie tot één van de USA’s eerste grote bijdrage aan de wetenschap (redactie: ook wel de ‘Bone Rush’ genoemd), waardoor bij paleonthologen zoals Othniel Charles Marsh and Edward Drinker Cope een hevige strijd uitbrak bij het vinden van dinosaurus fossielen. Deze strijd zorgde echter voor een enorme lading aan fossielen vanuit de USA en een sprong voorwaarts in de kennis rondom het prehistorische tijdperk en prikkelde de publieke interesse naar deze dieren, waardoor er nog steeds uitgebreid onderzoek wordt gedaan naar fossiele vondsten in Noord- Amerika.’

‘Marsh nodigde de Engelse bioloog Thomas Huxley uit om te kunnen verklaren waarom zowel botten van nijlpaarden als paarden bij dezelfde berg gevonden konden worden. Je moet je voorstellen dat in die tijd er nog niets bekend was over ‘Tektonische platen’ en het van origine verbinden van de verschillende werelddelen. Huxley was onder de indruk van de hoeveelheid aan verschillende soorten fossielen en zei: ,,The reason has such great work to do” en daar hou ik van net als H.G. Wells die bij het aanzicht van New York geen cathedralen zag, maar wolkenkrabbers, die volgens hem de torens van de kranten waren, van waaruit hij kon concluderen dat in deze stad de denkende geest of het verstand voorop staat!’

Wanneer je O’Hanlon laat spreken ben je verzekerd van prachtige anekdotes en beeldende verhalen. Echter, je moet er goed de aandacht bij houden, want hij kan van de hak op de tak springen, waarbij je, je aan het einde van zijn verhaal afvraagt wat eigenlijk de moraal van zijn verhaal is? Geen enkel probleem voor deze honours studenten die gebiologeerd bleven luisteren naar de context die hij bood op het ontstaan van steeds meer kennis over fossielen en de uitsterving van bepaalde diersoorten en planten.