Green water & Atmospheric water

,,Green water is het water wat in de onverzadigde bodemkolom zit, dus niet grondwater wat veel dieper zit. Alles wat neerslaat vanuit de lucht op de grond wordt geïnfiltreerd door de aarde en  wordt uiteindelijk grondwater of stroomt terug naar de oceaan. Het cyclische proces van neerslag, opname en teruggave aan de atmosfeer begrijpen we steeds beter vanuit de natuurwetenschappen. Echter we zien dat door ander landgebruik deze cyclische patronen veranderen op grote schaal. De complexe relaties van al die onderdelen van een ecosysteem proberen we beter te begrijpen. Er is beleid op grondwater en oppervlaktewater, maar gek genoeg niet op ‘Green water & Atmospheric water’, ofwel neerslagwater in de bovenste laag van de grond en in de lucht. Ik onderzoek met name hoe we met goed beleid kunnen reageren en anticiperen op zulke complexe systemen en vraagstukken.”

,,In het onderzoek hebben we het ook over ‘Atmospheric water’. Dit betreft de waterdeeltjes in de lucht. Er zijn bedrijven die machines aanbieden die water uit de lucht onttrekken en hier zo’n 50 liter vloeibaar water per dag van kunnen maken. Mooie vondst voor droge gebieden zeggen die bedrijven, maar wat is de impact als je dit op heel grote schaal gaat doen? Van wie is dan het water in de lucht? Onder welke voorwaarden hebben mensen toegang tot dit water? Dit is een interessante vervolgvraag van het onderzoek gebaseerd op nieuwe technologieën die hele andere machtsverhoudingen rondom het beheer van water kunnen creëren.”
 

Holistisch systeem

Maar hoe modeleer je dit probleem wanneer je data hebt uit verschillende vakgebieden? En waar begin je?
,,Ik ben eerst bezig geweest met een literatuuronderzoek waar ook een artikel uit is voortgekomen, daarna gaan we kijken hoe we dit kunnen toespitsen naar een algemeen onderwerp en willen we in ieder geval meerdere case-studies uit gaan voeren in droge gebieden die ook te maken hebben met land degradatie. De regio’s waar we naar kijken zijn bijvoorbeeld sub-Sahara Afrika, delen van China en Latijns Amerika of Australië. Het is belangrijk om systemen vanuit de klimaatwetenschappen, hydrologie, ecologie, maar ook economie en bestuurskunde in te zetten om tot een meer holistisch systeem te komen die de vraag kan beantwoorden”

Welke trends vielen je tot dusver op naar aanleiding van je literatuurstudie?

,,Het artikel dat we aan het schrijven zijn gaat over het aandragen van argumenten waarom we überhaupt ‘Green water & Atmospheric water’ zouden moeten beheren op een geïntegreerde manier. Bijvoorbeeld binnen de EU en de Rijnoever staten zijn er afspraken over waterkwaliteit en hoeveel water een bepaald land bijvoorbeeld mag onttrekken uit de oever zodat ieder land voldoende water heeft. Maar dan heb je het alleen nog maar over oppervlaktewater. De ‘missing link’ is dat er nog geen afspraken zijn gemaakt over ‘Green water & Atmospheric water’. Hier missen we nog veel concepten om beleid op te kunnen baseren. Het is dus heel spannend om aan zoiets nieuws te kunnen gaan werken.”

Is het lastig om een interdisciplinair artikel gepubliceerd te krijgen?
,, Ik denk dat er op dit onderwerp best draagvlak is binnen de wetenschap dat er vanuit een meer geïntegreerde aanpak naar dit soort vraagstukken gekeken moet worden. Zelfs binnen de verschillende ‘journals’ om meer interdisciplinair onderzoek te publiceren. Maar wat dit concreet betekent weet ik nog niet. Op zich lopen de meer kwantitatieve benaderingen vanuit de natuurwetenschappen soms totaal uiteen ten opzichte van de meer kwalitatieve benaderingen in de sociale wetenschappen. Toch geloof ik wel dat deze verschillende perspectieven prima samen gaan. Recentelijk is er een eerste artikel gebaseerd op mijn literatuuronderzoek in de journal ‘WIREs Water’. Echter dit is een journal specifiek gericht op interdisciplinair onderzoek binnen het thema Water. Desalniettemin kan ik me goed voorstellen dat wanneer we het artikel iets herschrijven deze ook gepubliceerd zou kunnen worden in bijvoorbeeld een sociaal geografisch ‘journal’.”

Natuurbeheer en beleid

Waarom is er nog zo weinig wetgeving en beleid voor ‘Green water & Atmospheric water’?
,,Waterbeleid is vaak vanuit een koloniaal systeem opgebouwd en geïmplementeerd in Aziatische en Afrikaanse landen. Die wetgeving komt voort uit landen waar grote droogte eigenlijk niet voor komt (met uitzondering van Spanje wellicht). Het beheren van oppervlaktewater is voor Nederland bijvoorbeeld heel vanzelfsprekend en daar hebben we meer dan genoeg van. In sommige landen is er al niet genoeg oppervlaktewater om goed te beheren, dus laat staan dat ze zich zorgen moeten maken over bodemwater en water in de lucht.”

Hoe verhoudt deze problematiek zich tot Nederland?
Er is een ‘Green water scarcity’- kaart ontwikkeld. Dit houdt in dat als je kijkt naar de totale hoeveelheid green water die je ter beschikking hebt, wordt heel veel gebruikt voor de productie van gewassen, waardoor het water steeds minder door de vrije natuur zelf gebruikt kan worden. Die vrije natuur zorgt er op zijn beurt weer voor zogenaamde ecosysteemdiensten, zoals het filteren van water, het aanvullen van grondwater en de opslag van koolstof uit de lucht. Op die kaart staat dus aangegeven welke landen ‘Green water’- tekorten hebben en dat zijn allemaal landen in Noord-West Europa, waaronder Nederland. Dat betekent in feite dat het leeuwendeel ‘Green water’ niet gebruikt wordt om deze natuurlijke processen te ondersteunen.  Dus ook in Nederland is er eigenlijk nog onvoldoende ruimte voor natuurlijke systemen om ecosysteemdiensten, met name hydrologische processen, uit te voeren. We moeten er dus voor zorgen dat niet alles akkerbouw wordt."

Toekomstige uitdagingen en innovatieve oplossingen

Welke grote uitdaging zie je voor je?
,,Ik vind het in dit stadium van het onderzoek nog lastig te zien waar de interdisciplinariteit hem in zit en hoe je dit conceptualiseerd. Op welke wijze ga ik alle verschillende inzichten met elkaar combineren. Hier moet ik echt nog goed voor gaan zitten. Misschien zie ik het ook wel niet omdat ik een interdisciplinaire achtergrond heb. Voor mij is het een vanzelfsprekendheid dat je meerdere disciplines meeneemt in je benadering. Werken vanuit interdisciplinair onderzoek betekent ook dat het de bedoeling is dat je met nieuwe kaders moet komen waarbij je de combinatie maakt en dat zie ik nog wel als een grote uitdaging. Gelukkig heb ik hier in ieder geval nog vier jaar voor.”

Hoe zie je de verbinding van het onderzoek met de studie Future Planet Studies?

IDA beurs

Het College van Bestuur voorziet eenmalig in een instrument dat de samenwerking aanjaagt van faculteiten op onderzoeksprojecten die nauw aansluiten bij de interdisciplinaire BA-opleidingen: de Interdisciplinary Doctorate Agreement (IDA). De IDA is een afspraak met een onderzoeksvoorstel voor een gezamenlijke promotieplaats (een soort interne 'joint doctorate').