Voor de beste ervaring schakelt u JavaScript in en gebruikt u een moderne browser!
Je gebruikt een niet-ondersteunde browser. Deze site kan er anders uitzien dan je verwacht.
Het is tijd voor vrouwen om de klimaatcrisis op te lossen. Volgens Future Planet Studies (FPS)-alumnus Ralien Bekkers zijn het vooral de oudere, witte mannen die het met hun bevindingen te veel voor het zeggen hebben in de maatschappij. Daarom schreef zij een boek over de noodzaak van vrouwelijk leiderschap voor het oplossen van de klimaatcrisis, genaamd “Zo kan het niet langer”.

Ralien houdt zich al heel lang bezig met het klimaat. Tijdens haar studie FPS was ze jongerenvertegenwoordiger Duurzame Ontwikkeling voor de Verenigde Naties. Daaropvolgend deed ze een master aan Yale University. Ze bleef zo’n negen jaar in de Verenigde Staten voor studie en werk, maar heeft sinds kort weer een baan in Nederland. “Mijn eerste week in Nederland had ik meteen de boeklancering, en werd ik ingewerkt bij mijn nieuwe baan, dus echt tijd om te landen was er niet. Maar het is super goed om na al die tijd weer terug te zijn.”

Vrouwen trekken de kar

Haar boek combineert twee grote thema’s: de klimaatcrisis en genderongelijkheid. Die thema’s hebben wel degelijk iets met elkaar te maken. De huidige aanpak van de klimaatcrisis is namelijk niet succesvol genoeg. “Dat komt onder andere omdat er veel onderliggende ongelijkheden zijn,” vertelt Ralien. “Tegelijkertijd zijn het vooral jonge meiden die de wereldwijde klimaatbeweging leiden, vrouwelijke economen die dit anders aanpakken, en vrouwelijke leiders die beslissingen nemen die de betere kant op gaan voor het klimaat. Toch blijven vrouwen enorm ondervertegenwoordigd op de hogere, bepalende niveaus van machtsstructuren in de maatschappij.” Er zijn ook onderzoeken die aantonen dat klimaatbeleid vaak betere uitkomsten heeft als er vrouwen bij betrokken zijn. “Maar het actief betrekken van vrouwen op gelijke voet is nog zeker niet de standaard.”

“Tegelijkertijd zijn het vooral jonge meiden die de wereldwijde klimaatbeweging leiden, vrouwelijke economen die dit anders aanpakken, en vrouwelijke leiders die beslissingen nemen die de betere kant op gaan voor het klimaat."
Ralien Bekkers (rechts) presenteert haar boek
Ralien Bekkers (rechts) presenteert haar boek

De tegenvaller van de realiteit

Zelf heeft ze dit aan den lijve ondervonden. “Als jongerenvertegenwoordiger bij de Verenigde Naties werd ik op een bepaalde manier gehoord – in ieder geval als ‘stem’ van de jongere generatie. Vooral bij mijn latere werk ontdekte ik de meer gangbare realiteit. Bij grote internationale organisaties, ook die met duurzame doelen, val je snel in een zware bureaucratie, waar weinig ruimte is voor verandering. Dat is niet de oplossing. Je moet die veranderkracht van jonge mensen juist benutten, zeker nu.”

Niet alleen de vrouw, maar ook andere mensen die niet binnen de zogenaamde zeven vinkjes vallen moeten betrokken worden bij de klimaataanpak. “Armere groepen zijn vaker de dupe van klimaatverandering.”

Zeven feminiene eigenschappen

De beleid-makende wereld moet dus inclusiever worden, maar daarvoor hoeven de witte mannen die nu aan de top zitten nou ook weer niet allemaal weg. Naast plaats te maken voor bredere diversiteit waar mogelijk, kunnen zij ook hun mentaliteit ten goede veranderen door vaker te kiezen voor een feminiene aanpak, aldus Ralien. Zij formuleert dit als zeven eigenschappen die passen bij een meer vrouwelijke aanpak van de klimaatcrisis:

  1. Samenwerking voor de samenleving, dus niet voor het eigen ego.
  2. Inclusie en empowerment, waarbij je anderen in hun kracht zet. 
  3. Zorgzaamheid en compassie naar de aarde en andere mensen.
  4. Emotie en intuïtie. Dit zijn menselijke vraagstukken, dus het is belangrijk een balans te vinden tussen het rationele en ons gevoel.
  5. Verbinding en systeemdenken. Vrouwen blijken beter in staat om niet alles in hokjes te denken. We moeten zien hoe dingen samenhangen en denken in systemen.
  6. Generatie-denken. Bouwen op kennis van voorgaande generaties en bij beslissingen actief nadenken over de komende generaties.
  7. Stilstaan bij vrouwenrechten en mensenrechten. Met bewustzijn van ongelijkheden kan je beter rekening houden met sociale issues als onderdeel van de aanpak, welke je eigenlijk niet los kan zien van de klimaatcrisis.

“Natuurlijk is het niet de bedoeling dat mannen zich gepasseerd voelen, dat is ook niet mijn punt,” vertelt Ralien. “Al is het wel een logische reflex die sommige mannen meteen hebben als reactie op de titel van mijn boek. Maar je moet de eigenschappen eigenlijk los zien van iemands sekse, los zien van het individu, en zien als belangrijke menselijke eigenschappen.” Er zijn waarschijnlijk ook veel mannen met meer feminiene kwaliteiten, en andersom zijn er vrouwen die patriarchaal (geworden) zijn.

Ralien en twee anderen laten trots het boek zien aan de camera

Kom los van de genderrollen

“Uit onderzoek van Harvard blijkt wel dat vrouwen gemiddeld eigenlijk beter scoren op eigenschappen die staan voor beter leiderschap in het algemeen.” Of vrouwen deze eigenschappen van nature bezitten is lastig te bepalen, en ook minder relevant. “Er zijn nu eenmaal bepaalde genderrollen waar we naar bewegen. Er zijn vooroordelen. Waarom kunnen we niet de meest nuttige eigenschappen kiezen, onafhankelijk van ons gender, als deze de wereld ten goede komen?”

Effectief menselijk blijven

Vervolgens restte de hamvraag: Hoe zit het met Ralien’s eigen feminiene eigenschappen? Ze lacht. “Ik houd me actief bezig met de meeste punten die ik noem, maar soms ben ik wellicht wat te competitief. Dat is denk ik erg aangeleerd door hoe de maatschappij is georganiseerd. Ook ben ik erg resultaatgericht, wat sommigen mogelijk als een ‘mannelijke’ eigenschap beschouwen, maar het eerdergenoemde onderzoek noemt dat een algemene eigenschap voor effectief leiderschap. Zo zie je ook dat bepaalde vooroordelen een zogenaamde mannelijke stijl vaak als ‘goed leiderschap’ beschouwen, terwijl er op vrouwen vaker wat negatiefs aan te merken is.” Dit lijken ook geen slechte eigenschappen wanneer duurzaamheid het einddoel is. “Maar belangrijk is dat je de doelen wil bereiken door samen te werken, en niet met elkaar in strijd te gaan. En door menselijk te blijven. We zullen het samen moeten doen, als mensen.”

Het boek “Zo kan het niet langer: Tijd voor vrouwen om de klimaatcrisis op te lossen” van Ralien Bekkers is te vinden in diverse boekhandels. Daarnaast zal ze haar boek presenteren bij boekhandels in het land.