“De studenten zijn echte pioniers,” vertelt Lieke Mulder. “Ze hebben lef, stellen vragen en leren van elkaar. Als eerste lichting voelen ze zich bovendien echt een groep – dat pioniersgevoel verbindt meteen. Dat past perfect bij het IIS.”

Denken over de grenzen van disciplines

De master brengt expertise samen uit verschillende delen van de universiteit. Docenten van onder meer het IIS, het Amsterdam UMC en IBED werken samen in het onderwijs, waardoor studenten leren om vraagstukken rond gezondheid en duurzaamheid integraal te benaderen. “De groep van 29 studenten heeft heel uiteenlopende achtergronden,” zegt Mulder. “Van politicologie tot kunstmatige intelligentie. Die diversiteit zorgt voor een dynamische mix aan ideeën. Het zijn studenten die niet bang zijn om uit hun comfortzone te stappen – avontuurlijk, nieuwsgierig en gedreven om de wereld beter te begrijpen. Juist dat is de kracht van interdisciplinair werken: studenten leren elkaars taal spreken.”

Een brug tussen analyse en beleid

Wat de opleiding volgens Mulder uniek maakt, is de combinatie van theoretische diepgang, data-analyse en beleidsinzicht. “Studenten leren zowel kwantitatieve modellen opzetten als begrijpen hoe beleid tot stand komt. Daardoor kunnen ze straks een brug slaan tussen de onderzoekers die systemen doorgronden en de beleidsmakers die er beslissingen over nemen. Naast de filosofische en maatschappelijke reflectie werken ze ook aan kwantitatieve modellering en data-analyse, zodat ze complexe systemen van meerdere kanten leren begrijpen.”

Leren door te doen

Zoals bij veel IIS-onderwijs staat ook in Complex Systems and Policy challenge-based learning centraal. Dat betekent dat studenten werken aan actuele vraagstukken, momenteel rond voeding en duurzaamheid. De huidige projecten richten zich op voedselsystemen, bekeken vanuit zowel gezondheid als duurzaamheid. In teams onderzoeken studenten thema’s als The Power of Cities in the Food System, Monitoring the Sustainability of Food en Escaping the Ultra Processed Food Trap.

Perspectiefwisseling

Een van de eerste opdrachten draaide om ‘positionaliteit’: vanuit welke aannames kijk jij, en jouw vakgebied, naar een maatschappelijk probleem? Mulder: “We vragen studenten om bewust een positie in te nemen die niet de hunne hoeft te zijn. Zo kruipen ze bijvoorbeeld in de huid van een conservatieve of juist progressieve denkrichting en schrijven ze vanuit dat perspectief een onderzoeksplan. Dat is ongemakkelijk, maar juist daardoor leerzaam: je ontdekt je eigen blinde vlekken en leert luisteren naar andere manieren van denken.”

De discussies die hieruit voortkomen, zijn volgens Mulder van grote waarde. “Voordat je complexe problemen kunt aanpakken, moet je begrijpen welke aannames je zelf meebrengt. Dat reflectieve vermogen maakt studenten niet alleen goede onderzoekers, maar ook genuanceerde denkers.”

Samenwerken met de praktijk

De samenwerking met maatschappelijke en kennispartners vormt een belangrijk onderdeel van de master. Studenten werken aan actuele vraagstukken in samenwerking met organisaties als het RIVM, Mérieux NutriSciences, het AMS Institute, de Gemeente Amsterdam (Amsterdam Food Strategy) en de transitiecoalitie voedsel. Zo ervaren ze hoe wetenschap, beleid en praktijk samenkomen bij het zoeken naar oplossingen voor complexe maatschappelijke uitdagingen.

Samen leren – ook als docenten

De interdisciplinariteit beperkt zich niet tot de studenten. Ook het docententeam is een mini-maatschappij op zich. “We werken met collega’s uit verschillende vakgebieden – van gezondheidswetenschappen tot milieu-mens interacties – en merken hoe anders we soms naar hetzelfde probleem kijken,” vertelt Mulder. “Juist die verschillen maken het onderwijs levendig. We leren veel van elkaar en zien elke keer weer hoe vruchtbaar het is om werelden te verbinden.”

Pioniers met een missie

Mulder verwacht dat afgestudeerden hun weg vinden bij kennisinstituten, ministeries, adviesorganisaties of internationale NGO’s. “Ze worden de mensen die complexe maatschappelijke problemen helpen ontrafelen én vertalen naar beleid. Mensen met een systeemperspectief én een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Precies de soort professionals die de wereld nu nodig heeft.”