Affectief leren is het proces waarbij een student attitudes, waarden, emoties en motivatie ontwikkelt of verandert als onderdeel van het leerproces. Het gaat niet alleen om wát je leert, maar ook om hoe je je ertoe verhoudt.

Dit type leren speelt een belangrijke rol in onderwijs dat gericht is op persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke verandering – zoals transdisciplinair onderwijs, impact learning, challenge-based learning, ethische reflectie en sociaal-emotionele vaardigheden.

Bekijk via deze link een korte video (2 min) voor een introductie van affectieve leerdoelen, uitgelegd aan de hand van Bloom’s taxonomie.

We gebruiken affectief leren om de persoonlijke ontwikkeling van studenten te versterken. De Inner Development Goals (IDS's) fungeren als raamwerk om onze studenten de vaardigheden en houdingen te leren die nodig zijn voor een waardevolle bijdrage aan de toekomstige samenleving. De IDG's zijn geformuleerd door een Zweedse ngo, in samenwerking met een internationale groep gerenommeerde onderzoekers en experts op het gebied van leiderschapsontwikkeling en duurzaamheid.

Het overkoepelende IDG-raamwerk bestaat uit 23 vaardigheden en houdingen, verdeeld over vijf categorieën, waaronder 'complexiteitsbewustzijn', 'doorzettingsvermogen' en 'co-creatie'. Door deze vaardigheden en houdingen vanaf het begin van hun studie op gestructureerde wijze aan te leren, kunnen studenten zich hun leven lang blijven ontwikkelen.

In februari 2025 begon het UvA-brede keuzevak 'Verkeerd Verbonden', waar studenten zich verder ontwikkelen aan de hand van de IDG's: 'courage', 'trust' en 'empathy'. We starten in september 2025 met het implementeren van een leerlijn Affectief leren binnen drie opleidingen aan de UvA, via het Zichtbare Leerlijnen Programma (ZLP). Je kunt je aanmelden om met jouw opleiding mee te doen aan het ZLP-verdiepingstraject Affectief Leren via onderstaande link.

Om te bouwen aan een evidence-based praktijk voor affectief leren, wordt onderzocht of studenten de beoogde vaardigheden ontwikkelen via specifieke leeractiviteiten. Het interdisciplinaire keuzevak ‘Verkeerd Verbonden’ biedt de gelegenheid om deze vernieuwende onderwijsvorm te toetsen en fungeert als kleinschalige pilot voor het meten van persoonlijke ontwikkeling binnen het kader van affectief leren aan de UvA. In dit vak ontwikkelen studenten vaardigheden om de dialoog aan te gaan over complexe situaties. De leeractiviteiten, waaronder hoorcolleges, interactieve oefeningen en reflectieopdrachten, zijn gericht op het ontwikkelen van drie Inner Development Goals (IDG’s): empathie, moed en vertrouwen.

Het onderzoek, uitgevoerd door Lotte Brinkhof onder leiding van Sanne de Wit van het UvA Habit Lab, combineert kwantitatieve en kwalitatieve methoden. Via metingen met Visuele Analoge Schalen – voorafgaand aan, tijdens, direct na en 10 weken na afloop van het vak – worden veranderingen in zelfgerapporteerde IDG-vaardigheden in kaart gebracht. Aan het eind van het vak worden studenten via de Most Significant Change-methode uitgenodigd om te reflecteren op hun persoonlijke ontwikkeling. Daarnaast wisselen zij in een focusgroep gezamenlijk ervaringen uit en bespreken zij hun ontwikkeling.

De resultaten worden geanalyseerd om terugkerende thema’s te identificeren in de persoonlijke ontwikkeling van studenten. Doel van het onderzoek is niet alleen inzicht in de effecten van dit specifieke vak op de persoonlijke ontwikkeling en de IDG’s, maar ook betrouwbare meetinstrumenten te ontwikkelen voor het evalueren van affectief leren in bredere onderwijscontexten. De eerste resultaten worden in juli 2025 verwacht.

Aan het eind van dit project hebben we cognitief en affectief leren geïntegreerd in veertien opleidingen, nieuw lesmateriaal ontwikkeld, docententeams geprofessionaliseerd en een community of practice voor docenten opgericht. Daarnaast publiceren we een handboek voor universitaire docenten over affectief leren en delen we onze bevindingen met andere universiteiten in binnen- en buitenland.

Op maandag 1 december 2025 start de nieuwe Special Interest Group (SIG) Affectief leren met een inspirerende kick-off bij REC Impact (JKTB.20). Tijdens de bijeenkomst delen drie UvA-collega’s hoe zij affectief leren toepassen in hun eigen vakgebied. De kick-off vormt het startpunt van een breder aanbod rond affectief leren.

Docenten kunnen zich ook inschrijven voor de vierdaagse docententraining Affectief Onderwijs, waarin zij onder begeleiding van ervaren trainers zelf aan de slag gaan met affectieve werkvormen.